معرفی رشته نقشه برداری
نقشه برداری یا سروینگ(surveying)، شاخهای از علوم مهندسی است که با عنوانهای مهندسی ژئوماتیک یا مهندسی نقشه برداری در دانشگاه تدریس می شود و به جمعآوری، آمادهسازی، ذخیرهسازی، پردازش، مدیریت، تحلیل، تلفیق، بازیابی و انتقال دادههای مکان مرجع به منظور تهیه نقشه برای کاربری های مختلف میپردازد. معمولاً عملیات نقشهبرداری شامل دو مرحله برداشت (یا اندازهگیری و محاسبه) و ارائه نتایج کار است. در مرحله اندازهگیری، از تجهیزات و دستگاههایی نظیر توتال استیشنها، تئودولیتها، جیپیاس و … با استفاده از روشهای مختلفی انجام میشود تا دادههای لازم برای مرحله دوم بدست آید. نتایج کار به صورتهای آنالوگ (نقشه، مقاطع طولی و عرضی و…) یا رقومی (مانند جدولها، مدلهای رقمی زمین) ارائه میگردد.
گرایش های مهندسی نقشه برداری عبارتند از :
1. ژئودزی(Geodesy): ژئودزی علم اندازهگیری و نمایش سطح زمین است؛ این گرایش به بررسی حرکات زمین، جاذبه آن و نحوه تاثیر این موارد بر تغییر شکل پوسته زمین میپردازد. فارغ التحصیلان گرایش ژئودزی میتوانند برای ماهوارهها مدار گردش دور زمین طراحی کنند، تغییر شکل و جابجایی سازههای بزرگ مثل سدها و برجها را اندازهگیری و بررسی کنند، با استفاده از میدان ثقل زمین اکتشاف های معدنی انجام دهند و غیره.
• ژئودزی فيزيک – (فيزيکال ژئودزی): هدف تعيين پارامترهای ميدان ثقل زمين
• ژئودزی ديناميک: هدف بررسی تغييرات لحظه ای در شکل و اندازه زمين
• ژئودزی ماهواره ای: هدف تعيين مختصات با روش های ماهواره ای نظير LLR – SLR , GPS
2. فتوگرامتری(Photogrametry): علمی است که هدف از آن تعيين مختصات نقاط است با استفاده از اطلاعات بدست آمده از روی عکس که اين رشته نيز به گرايش های مختلفی تقسيم بندی می شود.
• فتوگرامتری هوائی: هدف تهيه نقشه جهت مناطق وسيع يا مناطقی است که بروشهای زمينی نمی توان از آنها نقشه تهيه کرد.
• فتوگرامتری برد کوتاه: هدف تعيين مختصات نقاط به شرطی که فاصله نقاط تا دوربين عکسبرداری خيلی کم باشد اين شاخه از فتوگرامتری در فعاليت های صنعتی نيز استفاده می شود.
3. سنجش از راه دور(Remote Sensing): ماهیت این رشته تقریبا با فتوگرامتری یکسان است، با این تفاوت که در تصاویر فتوگرامتری سه طیف «قرمز، سبز و آبی» توسط دوربین ثبت میشوند و همچنین فاصله دوربین تا زمین بیش از چند کیلومتر نیست، ولی در سنجش از دور تمامی طول موجها امکان ثبت توسط دوربینهای مخصوص را دارند و فاصله سنجنده از زمین هم بالای چند صد کیلومتر است. کاربردهای این گرایش در پایش جنگلها و مراتع در برابر آتشسوزی، بررسی آفتها در زمینهای کشاورزی، محاسبه فرونشست و میزان تغییرات ارتفاعی زمین و مواردی دیگر از این دست است.
4. GIS: موضوع رشته مهندسی سامانه اطلاعات مکانی اخذ، ذخیره سازی، بازیابی، مدیریت و پردازش داده های مکانی و توصیفی از طریق نقشه های مکانی، موضوعی، داده های آماری است. همچنین نمایش و کاربرد اطلاعات حاصله به اشکال گرافیکی، رقومی و متنی جهت تعیین موقعیت، شکل و سایر خصوصیات اشیاء از دیگر موضوعات این رشته است.
5. هيدروگرافی(Hydrography): هیدروگرافی شاخه ای از ژئودزی می باشد که با مشاهدات و توصیف خصوصیات اقیانوس ها، دریاها، نواحی ساحلی، دریاچه ها و رودخانه ها و همچنین پیشبینی تغییرات آنها سرو کار دارد.
هدف از این علم اندازه گیری و ترسیم پارامترهایی برای توصیف دقیق طبیعت و شکل بستر دریا نسبت به موقعیت جغرافیایی عوارض زمین و دیگر ویژگی حرکت های دریا به منظور ایجاد امنیت جهت ناوبری دریایی می باشد.